|
大家好,今天讲两个方子,桂枝去桂加黄芩牡丹汤,炙甘草汤
* {8 r8 d9 p$ _$ x$ {* `桂枝去桂加黄芩牡丹汤,是太阳病中暍证的典型方证。
9 j. w9 ?' }: W8 B5 x太阳病中暍证,是外感病的证型之一。
7 P' Q3 g Y, e3 u前几天在这里,有同学说“伤寒家眼中无湿温”,这个说法是错误的。得出这个结论,是没有研究透彻《伤寒论》的真正内涵,没有理解清楚中医辨治学、外感病学的结果。# p1 z1 Y# s5 A: n+ G5 Q& I
在中医外感病学发展史中,存在着两个旗帜鲜明的学派:伤寒学派和温病学派。两派之间的争论,经久不衰。; M$ ?6 w! i3 H7 i# `3 G# K
秦汉时期,“伤寒”是一切外感疾病的统称。如《难经》记载:“伤寒有五,有中风,有伤寒,有湿温,有热病,有温病,其所苦各不同”。
& W C+ l4 g [- _ q前面讲过,张仲景就是以《辨伤寒》、《评病要方》(一说《杂方》),内伤、外感分立的不同辨治框架分别论述理法方药的,后世医家将张仲景内伤外感两部著作合为《伤寒杂病论》十六卷,认为“虽未能尽愈诸病,庶可以见病知源”,用今天的语言来理解,《伤寒杂病论》就是“外感、内伤论”的意思。
3 t1 d5 C+ r0 S8 s8 c1 {可见,在汉代及之前,“伤寒”一词,泛指一切外感病。. H1 C4 X: C0 {/ Q7 l" |1 e
晋唐时期,仍然遵守古经方学的严谨法度,但是概念混乱已开始初露端倪。' i1 p8 o) c1 ]& z/ `6 y
如南北朝时期陈延之的《小品方》就说:“《论》曰:古今相传,称伤寒为难治之病,天行温疫是毒病之气,而论治者,不别伤寒与天行温疫为异气耳。云伤寒是雅士之辞,云天行温疫是田舍间号耳,不说病之异同也”。
( {; N, K4 _5 }) W" N6 L5 @东晋葛洪的《肘后备急方·卷二·治伤寒时气温病方第十三》说:“伤寒,时行,温疫,三名同一种耳……如此诊候相似,又贵胜雅言,总名伤寒,世俗因号为时行”。
% @% G4 {* E( c) ~/ Z唐代孙思邈“披伤寒大论,鸠集要妙”,在《千金》卷前也说:“伤寒热病,自古有之。”
/ w% i8 k. I1 ]6 S. v& n4 @0 q孙思邈又说:“论曰:夫小儿未能冒涉霜雪,乃不病伤寒也;大人解脱之久,伤于寒冷,则不论耳。然天行非节之气,其亦得之,有时行疾疫之年,小儿出腹,但患斑者也,治其时行节度,故如大人法,但用药,分剂少异,药小冷耳”。
( o; Y, f6 {4 D H* ~
' u$ @0 f) g+ h [第一句,说的伤寒,是狭义的伤寒,专指伤于寒邪。小儿没有脱离怀抱,受到大人呵护,不会出外冒涉寒冬霜雪,因此不会感伤寒邪。一旦长大了,脱离了怀抱,能跑出玩了,就和成人一样了,什么外感都能触到。+ r( |3 L5 \( _7 j9 w0 ]6 c* c
2 j, q0 Q r2 U7 c7 ~第二句说,另外,天行时疫,都会感伤,辨证治疗,和成人没有区别,不过是药量小,药偏凉。为什么偏凉?一般说,小儿处于旺盛的发育阶段,三阳偏旺。
7 s) `8 i& D- R- y3 L5 `
! }2 S" s0 O# ~' T9 w$ {. u这一条说明,《千金方》,同样是用“伤寒”来统一命名外感病的。 |, z; L+ v* w9 J) ]! Z- v
1 k+ Z! p7 N& n2 |' I% S2 z可见,在晋唐时期,外感病称为“天行温疫”,又称“伤寒”。不论称“温”称“寒”,都是外感病的统称。
# t2 [4 C) ?, J& C' A) I8 x- w1 f3 O' L% y
8 @) n: ~: L/ E; i; V1 e隋唐以前,医生社会地位不高,如《后汉书》、《三国志》中皆有“耻以医为业”、“本作士人,以医见业,意常自悔”的记载。隋、唐设医博士,多由士大夫为医,故医学风气亦随之一变。隋唐以前,医家多讲治法,罕言医理,而隋唐之后,医家多论医理,至宋明理学,则论理风气更甚。
" k% S0 j+ i6 g. t1 ~
6 l9 K. P% s9 x《四库全书总目提要·子部·医家类小序》言:“儒之门户分于宋,医之门户分于金元”。宋金元时期是中医学由盛转衰的分界点。
, M% R `3 |& n0 A i" I) w3 x+ G, `到了宋金元时期,众医家纷纷开始对《伤寒论》的理法方药进行改良,“温病”的概念也发生了演变。到了明代,伤寒学说开始大大的退缩,代之而兴的是各种外感诸病,而广义温病正在酝酿之中。( Q# c; X! u: `' ^) ^ A s2 g! c
至清代,温病学作为一门独立的学科形成。温病学派认为,《伤寒论》一书,讲的就是单一的伤“寒”病,没有讲到“温”病,因此必须另起炉灶,重新打造一个温病证治体系。
& ]% Q. d' H! D; P- y- T ]这种“头上安头”的错误,都是不深入考镜源流,不懂得中医学本来真貌,不深究经方学辨证论治框架原理的结果。
% b& R4 r5 ` k+ b! u& C前面讲过张仲景书籍的流传与沿革,我们知道,张仲景的著作在碾转传钞之间,条文顺序、部分字词语句都已经变化。张仲景原文,是前论后方,且按照外感、内伤的不同辨治框架分开阐述,而后世《伤寒论》《金匮要略》版本把方证合一,且内伤外感框架杂糅混淆,本来面目已经丧失。0 U7 X% r% e- _) v. p; u+ y) T
目前传世的《伤寒论》一书,主要论述外感病的各种传变情况和对治。然而,纵观《伤寒论》内容,并非专为外感病而论,其论述的内容,是一切疾病的辨证论治的大法,辨证方法,采用三阴三阳的六纲辨证理论,以“五证”病机为根本,理法方药具备,赅括百病。
: Q- b' e9 v/ r4 s. l因此,将其认为是专治伤寒外感病的书,是有失公允的,也导致了后人对其产生了严重误解,认为该书就是单纯“六经辨证”论治外感伤寒的,而《金匮要略》才是“脏腑五行辨证”论治内伤杂病的。我们认为,即使原书名为《伤寒论》,也不过是仲景用“伤寒病”来举例,借以阐明六纲辨治百病之大法的。
( i; K: j' \) S2 T: N v在基本概念上,《伤寒论》将外感病和本病(内伤病)混淆在了一起,如将太阳病外感证(太阳中风,太阳伤寒)当作了本证,而太阳病本证(表阳热实)被当作了阳明病外证(白虎汤证)。( F1 ?3 c3 w/ J' j$ X$ M3 m
并且,外感病,古代统称“伤寒”,其实包括温热病邪在内,在《伤寒论》中并非没有论述;《伤寒论》已经讲述了外感温热病的治则治法:4 n' _/ |; I6 |4 E# T
“太阳病,发热而渴,不恶寒者为温病”;
L6 z8 h0 b' O6 b. K“太阳中暍,发热恶寒,身重而疼痛,其脉弦细芤迟,小便已,洒洒然毛耸,手足逆冷,小有劳,身即热,口开前板齿燥。若发其汗,则其恶寒甚;加温针,则发热甚;数下之,则淋甚”;
2 W/ G) H4 f! Q: ?“太阳中热者,暍是也。汗出恶寒,身热而渴,白虎加人参汤主之”;1 \0 t( f$ U3 \% m$ _! h
“太阳中暍,身热疼重,而脉微弱,此以夏月伤冷水,水行皮中所致也。一物瓜蒂汤主之”;. N' @0 N: I0 P3 j
“温病,头痛,咽干,发热,目眩,甚则谵语,脉弦而急,小柴胡加黄连牡丹汤主之”等等。
: W5 r. M% ^! J, p以上诸条都是《伤寒论》和《金匮要略》论述外感热邪辨治的条文证据。
4 ^0 U/ K/ l9 d4 [* ~谁说仲景只懂“伤寒”,不懂“温病”呢?
8 G0 {0 F0 @! P* \) z然而,王道安、吴又可、叶天士、薛生白、吴鞠通等等后人却偏要标新立异,认为“决不可以伤寒六经病诸方通治也”,污蔑仲景不懂温病,因此“自废武功”,置仲景“屠龙之术”而不用,仅以参苏饮、和解散等平和之剂而代之,琐细沉弱,“未见其妙”。
" l6 ?* C$ G+ e) [% E" z; s而当今学院派中医,从面目到实质主要承接自金元明中医的杂乱之象。真正弥伦磅礴、救苦救难的正统中医学,已不复见。
; l8 l5 j7 D( x2 P+ c. l$ s因此,刘志杰老师含辛经年,详加稽考,刺血为墨,复其本源,系统性恢复了中医学术真貌——汉传中医学。7 o5 ~, C F( m5 d8 y9 b; d# O
刘志杰老师有言:《伤寒杂病论》的理论框架和内涵,隐于条文方证之中,只有深入地进行研究挖掘,才能够完整地提取出来,才能够还仲景经方理论之原貌,才能找出传统医学理论的科学内涵,才能使中医得以真正意义上的振兴。
( z+ M6 b9 b, j# L# l* V汉传中医分为医经和经方两家;经方学又分内伤和外感两个系统辨治框架,这些我们在《汉传经方辨治学》和「中医科学与标准化诊疗」百期系列临床讲坛中详细讲述,这里大家稍作了解即可。
0 h. C' P4 [6 j2 h7 r! r/ [3 R+ q今天要讲的桂枝去桂加黄芩牡丹汤,就是经方学外感病部分的“太阳病中暍证”典型方证。4 x; q! `/ G. w" j* k' u( _
暍,就是热邪。中“暍”,就是外感热邪,包括了一切外感热病。所谓春伤温,夏伤暑热,秋伤燥热等,都可以理解为“中暍”。+ `1 K% H- n8 O
中暍,包括了外感湿温、热病和温病(风温)。
9 o" b, p0 ?. C7 Z- w桂枝去桂加黄芩牡丹汤治疗的,就是“风温”:& Z0 K9 m( M- t( N& V" O7 J
桂枝去桂加黄芩牡丹汤
4 e$ Q! G' m5 y. O7 {芍药 三两(君)* |# u5 o8 o# z
黄芩 三两(臣)
4 F1 v+ k% A0 }1 q5 q! }! |, g& E) C丹皮 三两(臣)( F- G; D5 H& e1 `4 e
甘草 二两(佐)) H: Y0 K. }" P, I* f
大枣 十二枚(佐)5 c% s6 N) [: R" B% Y) l
生姜 三两(使)
+ j; r7 c0 a/ [) D条文:风温者,因其人素有热,更伤于风,而为病也。脉浮弦而数,若头不痛者,桂枝去桂加黄芩牡丹汤主之。(桂本)
: y" y2 t2 f' |; i- s# h右六味,以水八升,煮取三升,去滓,温服一升,日三服。
& |9 Z: |- M- |0 A, c+ V这个方,是桂枝汤去桂枝,加黄芩和丹皮。, o; q- k w* Y4 ^
去桂枝,是因为桂枝药性温热,有解肌发汗的作用,用了会热上加热而伤津液。加黄芩和丹皮,主要就是清泻燥热。& [$ T/ G$ \, _; f# y2 Y4 A
留下一味生姜,反制诸药,以防寒凉太过,同时有祛风的作用。9 { A! p& t5 H8 n6 G5 x' A
这个方,同时可以看做《伤寒论》黄芩汤加丹皮生姜而成,因此它也具备黄芩汤的方义:“太阳与少阳合病,自下利者,与黄芩汤”。
6 I1 g Y3 i% ?+ [! s5 C3 @桂枝去桂加黄芩牡丹汤的方义,条文里解释了:
- {6 ]0 R2 q! _8 B2 ~身体素有热,即体质偏热,又感受了风邪,这是太阳阳明并病合并太阳病中风证,会发热、汗出、恶风的,同时出现浮弦而数的脉象,如果在里水热偏盛,还会出现“自下利”。$ V) z: L2 o; j* m
“若头不痛”,这句去掉。外感风邪束表,可以有微微的头身痛,这里去桂枝的原因,主要是表里热而津液亏,去桂枝以减轻本方辛温发散津液的力量。在表的这点风邪,用三两生姜就可以解决。
2 }* A# ]2 D9 o& C. O桂枝汤是治疗太阳病中风证的祖方,又被称为“万方之祖”,桂枝汤的化裁加减是非常灵活、随机活变的,桂枝汤去桂加黄芩牡丹,就变成了治疗太阳病中暍证的方子% G) ^- Z9 F x9 t; _; j5 {9 X0 }
虽然方剂由阳旦类方变为了阴旦类方,由治疗中风变成了中暍,但仍然遵守着桂枝汤的配伍法度。这说明两个问题:; `' v+ D1 _: H. b1 q- b) @; B1 G
1.方剂是可以随证化裁加减的
% M8 h: y: E% x9 i# X2.方剂的化裁加减要遵守方剂配伍法度,也就是三才、四象、五行的理论框架与基础原理,这就要透彻学习刘志杰方证解析法
7 g) t; K, f" p5 R; Q% U不会透彻解析方剂,学再多的方剂,临证也是死套方证。而对于所用方剂的病机内涵和药症内涵,乃至大范围的方证广用和活用上,则仍是一知半解,不知其所以然。
1 m/ ?+ I7 ^: q" A) T0 V& Q% g方剂的化裁加减是千变万化的,然而万变不离其宗,离不开“六神方”,桂枝汤之所以是“万方之祖”,就是因为它是六神方中小阳旦汤的变方。8 L$ ?0 v2 T+ g, p6 h. s
有些无知之人,不仅没有读懂《伤寒论》既论伤寒、还论温病,既论了外感、更论了内伤的内涵本义;更没有读懂、甚至没有读过《千金》《小品》《外台》《武威汉简》等其他经方学著作,一叶障目而不知经方学全貌,读一残卷即谓我之知以尽圣;甚至荒谬的认为所得残卷为不可更改的真经,敝帚自珍、否定方剂可以加减、化裁而故步自封,不加减、不合方,刻舟求剑而终不可得,这距离论广汤液的仲景先师已经天堑之遥,距离系统性完善经方学辨治框架的刘志杰老师更是遥不可及。- l+ M2 K; l r; X+ b; W
) v) K: k; l6 s2 B. [" o Q6 N6 N Y炙甘草汤
$ h6 f; S" Q. p t* B, R p生地 一斤(君)# n8 ?. R- L N% X. W6 {
人参 二两(臣)
, E8 v; c9 k/ _! u# \# q/ ]麦冬 半升(臣)
4 g$ y" X3 k" K: K麻仁 半升(佐): ]* U% o1 Q. L0 S2 l! t# i
甘草 四两(佐)
' x: b* _3 }0 S5 f* q大枣 三十枚(佐)
( B+ \6 _/ p' q G阿胶 二两(佐)
; { R. R5 p( l% v3 }, ]桂枝 三两(使)! q$ k- i& [& F# h V, I! T
生姜 三两(使)/ I. ?; ?6 ]- Q/ ~. |9 [
条文:伤寒脉结代、心动悸,炙甘草汤主之。(宋本伤寒)
4 A- q2 g# \& I5 V. n( n治肺痿涎唾多,出血,心中温温液液,炙甘草汤方。(金匮)7 F8 A: ~4 |7 x* o6 v8 w
治虚劳不足,汗出而闷,脉结,悸,行动如常,不出百日,危急者十一日死。(千金翼方)7 }+ ], c6 X/ a( l
上九味,以清酒七升,水八升,先煮八味,取三升,去滓,内胶烊消尽,温服一升,日三服。一名复脉汤。" d. A4 d+ P$ o7 E: J
5 W4 `; Z8 U/ |; Q+ J: F这个方子生地240g量大效弘,为君药,解决热燥伤津液,伤及营血分的问题;以人参、麦冬为臣,性凉清热、甘滋津液* D4 X, b4 Y3 s1 W5 _
麻仁、甘草、大枣、阿胶四味佐药保津液,解决津血枯干,脉中无津血充斥,心无所养,心悸,脉结代的不适主诉。( ]6 z4 ~ t! K; N5 b
同时,以桂枝、生姜各三两,温阳通脉,解表之风邪,在本方为使药。桂枝、生姜两个温散药,反佐于一派滋腻寒凉诸药之中,利于阳气输布,同时,也解决了在表的余邪。+ g+ z/ k7 b J
全方配伍精当,清热甘滋而不敛邪、不伤阳气。这个方除了治疗脉结代、心动悸的热性心律不齐、心肌炎、心脏病之外,还能治疗热性的肺痿。: B" Z1 K, L, U1 S
“肺痿”病名,首见于《金匮要略》,病位在肺,典型症状表现为“咳吐涎沫”,病理上寒证、热证、寒热夹杂证都有,类似于西医的肺纤维化等疾病,其中,五证属于热燥多寒饮少的阳痞证的,可以用炙甘草汤清热、滋养津血、补中益气为治。
9 m* t/ y% O; R包括一些顽固性的皮肤病,如牛皮癣等,只要方证相应、药症相对,用炙甘草汤也会有非常好的效果。% f! c1 ~ P. T J0 q+ F# L
讲一个医案来通顺思路:
% D: n6 ]$ |, W$ x( E% x1 搜集全部症状和舌脉体征
" C% D' r) y' d* D0 L# W5 W2 `靳某,女,26岁,2016年4月10日初诊5 ^" `/ W6 W; ^8 Z# R' |
主诉:面部过敏,红肿、痒、干一年余( C* ~; a# l5 I; \% Z6 c s
现病史:面部遇热则痒,冰敷则缓,曾用抗生素,激素及中药治疗不效来诊/ U8 h0 D! h- C2 l
刻下:面部红肿而痒,皮肤干燥,两眼肿成缝状难睁开,眼干涩痛,不易流泪,口干口渴甚,想吃凉,吃凉易腹泻,大便1-2日一行,偏干,小便黄、频,心烦,眠浅,梦不多,一直痛经较重,血块多,先期色深红,5-6天结束,很少出汗,恶热,遇热则烦。
+ Q5 N/ O; h. x' r( W! |5 L脉象:沉散# \: G8 f8 L* w6 T0 W, _4 l
舌象:舌质淡,苔薄黄
$ g- B+ G2 S+ c' i |2 辨六纲,求病位和病理. Q9 ] h( z4 p) f
很明显,对患者造成困扰的主要症状在表,患者因为整个面部的严重发红肿胀,长期需戴口罩墨镜;但是详细问诊及看脉,里病才是病机关键所在,“有诸内必形诸外”,里热津亏严重,必然表现于外,从而出现表热而津亏不能荣养之症。& R4 W' f4 x2 E; M" W! p
病位:表里同病
5 K$ g! \. q9 N. f1 b2 A病理:热多寒少
# r W8 r& C2 i9 m3 S六纲:太阳阳明太阴合病属少阳
/ U' W2 M! h3 X( F3 定五证,求寒热轻重# N6 m6 M4 X& G q' I
这位患者表里热象明显,且能够润养皮肤的津液严重不足,这是热燥证,同时,还有个太阴里虚寒,包括痛经较重、血块多,吃凉则腹泻等,包括皮肤肿,都属于水液代谢不利的饮证范畴,总属于一个寒热错杂、热燥多寒饮少的复杂病机,总属阳痞证。
1 S% v* ^8 k/ Y4 \7 h4 明病本,求病理产物(略)% z4 h: I3 I) ?- [" N# M# _/ x+ A
5 知类方,确定选方范畴/ i+ E q- k: e" O7 |
阳痞证,要选阴旦类方对治,我们在阴旦类方方剂库里检索对应方即可,因此也确定了以寒凉药为君臣药的配方思路。
9 O6 X; Z2 @8 @8 Y' o6 抓主症,求君药) ^4 b- r( r, q5 d3 `4 V" L& T' s
表里燥热是病机的关键,我们选用生地为君:6 N& L# @* d- c9 D
生地,性寒,甘滋- y4 i' k$ w1 x5 T4 I5 j0 z) L
《神农》主折跌绝筋,伤中,逐血痹,填骨髓,长肌肉,作汤除寒热积聚,除痹,生者尤良,久服轻身不老。4 ~. z+ }$ A' W$ N; ~
生地清热,大补津液而润燥滋养津血,因此还能润燥通便,解决表里燥证5 v& j5 x# `& i
7 立兼症,求臣药
R6 F* s N: E+ b% M人参,性凉,甘滋 微苦( G5 U1 A% ]1 i8 N
补五藏,安精神,定魂魄,止惊悸,除邪气,明目开心益智,久服轻身延年。
' t) I9 X( d# e: @; y- R这里用党参来代替人参,主要是基于替患者降低药费的考虑。
4 m* x) X" h: ]人参属五加科,主产地是东北吉林地区,古代上党地区也曾经是主产地,上党地区所产的人参,称为“上党参”。
+ d5 M+ u( _8 p张锡纯认为古之人参就是今之党参,其实,人参和如今上党产的“党参”并不是同一种属。$ u. J7 N$ v6 p1 I- J2 a0 f
党参是桔梗科植物,首次被记载于本草著作中,也已经是清朝的事情了(首载于清代吴仪洛《本草从新》),和人参根本就是两种药,甚至不是一个植物种属。
) j8 ^5 k7 {4 b: n. y, g 5 T: Z+ j! Y r2 }8 a3 G# S
3 g- u7 c( V' M i5 u( T这是人参,是五加科植物的干燥根! H8 W g" E* z- z. b* N6 q8 S( k! H
9 X5 b+ c+ p4 Q. f0 P4 q6 ]' ?! `2 c$ s: j. P, f
这是党参,是桔梗科植物的干燥根
2 \1 j3 N6 G" X' {' @3 r但是,因为人参价格昂贵,入药没几个人能吃得起,并且优质资源严重不足,党参与人参的药性和疗效相仿,所以目前只好用党参来代替人参了。
$ C9 T' D% I5 V它能养津液,清温除烦,辅助生地发挥作用。: D; Y9 a! M$ o4 Z
麦冬,性凉,微酸 甘滋' U; I% t# Q: c; E1 k
《神农》主心腹结气,伤中伤饱,胃络脉绝,羸瘦短气。久服轻身不老不饥。
/ u& c1 D) Q' [; f+ T麦冬擅治久病虚劳的津亏不能润养内外诸症,性酸敛化,能够把外散的阳气内敛,从而消肿
$ x: `6 w: S$ ~7 L* Z石膏,性凉,味酸: j' F# o! a; P4 Z
《神农》主中风寒热,心下逆气,惊喘,口干舌焦,不得息,腹中坚痛,除邪鬼,产乳金创。
* t0 ~) h3 G4 Q1 X R: U) w( a石膏性凉,凉能除烦。味酸,酸能敛化火热,使外热内收,里热下行而不上炎,表里之烦热,都可以解决。5 j( _; `( H2 O9 G2 S
浮萍 凉 辛3 E1 J1 K# b6 R9 B2 w6 n0 b r
《神农》主暴热身痒,下水气,胜酒,长须发,止消渴。久服轻身。" N* [) K' K$ I S1 j! v! ]; N
用浮萍来解决暴热身痒、浮肿的问题。2 u5 W; j: J ?( D
8 固中气,求佐药
$ P. o {/ Q3 B以炙甘草、大枣为佐药,辅君臣,护胃气
- X( L: h: e$ r甘草 平 甘滋 C T* ` ~5 v) I* w0 d
《神农》主五藏六府寒热邪气,坚筋骨,长肌肉,倍力,金创肿,解毒。久服轻身延年。
. [" r( m9 B% t$ ]6 N5 t大枣 平 甘滋
9 }% ?* E* k' \+ w# D《神农》主心腹邪气,安中养脾,助十二经,平胃气,通九窍,补少气少津液,身中不足,大惊,四肢重,和百药。久服轻身长年。' B3 Y! C5 E( K" ?* g) [' f) \& d- ^
这两味药在此,有调和诸药的作用,能调和诸药的协同性,发挥“团队精神”,加强治疗效果。
+ x6 Q* c$ P) i* e/ K9 r1 K( d9 夹杂症,求使药
+ c8 P6 q' }5 E( r3 M; V桂枝 温 辛甘滋" M' }% H0 f' L& h
《神农》上气咳逆,结气,喉痹吐吸,利关节,补中益气。久服通神轻身不老。
6 b# t# P5 x8 g2 h9 V% v" K+ D生姜 大温 辛
b: c) }4 @4 A2 P$ l《神农》主胸满咳逆上气,温中止血,出汗,逐风湿痹,肠澼下利,生者尤良。久服去臭气通神明。
- w2 F$ q% J( d# a- w桂枝生姜为使,起沟通阴阳的作用,同时制约君药臣药的寒凉之性不至于太过,温太阴里寒、散在表的风邪。
1 p# J6 I5 I G4 d1 l9 G& W: B% X10 遴选对治方,求方证基本相应% ?3 y2 E7 n$ y3 T+ C3 K4 l
通过以上六纲五证和药症分析,选用炙甘草汤对治0 }; w( S. ?: U' J; j
11 按药症相对原则,化裁加减,求方证高度相应
5 y1 }; o! E2 _' X7 k炙甘草汤去麻仁、阿胶,加石膏浮萍,加强散表邪、敛阳气、止痒消肿的力度3 A+ c9 P. ?1 K, y
12 确定处方,完成辨治# f b2 [! B g6 I* u
生地160 麦冬45 党参30 6 [8 l; I; K9 W
石膏90 浮萍45 甘草60 . w- v$ l2 [' f# N9 J
大枣30 桂枝45 生姜45 % q/ O! f7 p \* l8 N6 R
3*7/7* ?; ?$ I& z. _% J
2016年4月16日复诊,面部皮肤已恢复正常,摘下了口罩和墨镜,诉服药后两天面部红肿干痒基本消失,大便日一次,口干渴较前缓解,仍喜凉饮、眼干、眼皮痒,据舌脉体征及症状继续服药巩固治疗。* V( J5 _1 @, w
复习一下,这两节课我们系统讲了桂枝汤化裁而成的阴旦汤类方,总结如下:
% R; J- `& M H! X
}4 S4 B1 k* q' Z9 i6 m# e
) J% N1 S% s" i# P& Q, s$ z. U6 J5 g仲景对桂枝汤灵活化裁而成的阴旦汤类方,我们讲完了,这是仲景示现给我们的例题,那么,我们根据方证化裁原理和临床实践需要,是不是能随证化裁出更多的方剂?
: `2 N7 r3 ^. _0 D; l临床上常用的,还有桂枝加栀子汤、桂枝加金银花汤、桂枝加大黄芒硝汤等方,通过系统学习汉传的辨证理论,以及解析方剂的刘志杰方证解析法,对一个加减方的寒热病机、药症主治等全部搞清了,再在刘志杰经方辨治法式指导下进行临证分析,就可以正确的使用和活用、广用仲景方剂了。. s5 V0 X7 _9 J0 `
这样来学习仲景方剂、使用仲景方剂,临床疗效较不学、不用者将不可同日而语,希望大家课后要勤于思考和临床实践,学而时习之,必有所成。: ?# E! L6 l' }, r
今天的课就到这里,谢谢大家
3 V. n0 N5 d: X/ O% N, ~7 s1 r
8 {8 O* `; d6 ]1 j |
评分
-
1
查看全部评分
-
|