|
本帖最后由 刘守峰 于 2013-12-4 21:47 编辑 K7 f" v) t$ Q. W3 [
! Y4 p6 Y* R. L7 F0 E8 a9 H/ l
讲课时间:2013.12.03# j& y6 y* r! {- Z
讲课老师:川-中江-冷建波
8 @5 x8 S$ b' t3 b" k! T讲课内容:续命汤类
x% n. v8 I# v7 d* C# H- R z* V 大家晚上好,今晚由我和大家一起学习。6 y @" a- h4 S3 g7 O5 F! F
金贵要略师承课堂实录第156页,有一段描述“续命汤家族有10个方子,这10个方就按照大小的顺序排的,你用的时候要对号入座,随证治之,药呢基本都是那几味,来回变换药量而已,加减范围不大,很好掌握。把这个续命汤系列方子的不同药量的加减变化掌握熟练,经方的学术你就通彻了一半以上。经方学术,就是辨证和通变化。”; S V T: P2 ~& ~8 `
续命家族有10个常用类方,但是书中在中风篇只提及2个。还有8个是什么呢?# F, Y2 `9 m3 }4 A- E
我刚读刘老师金匮要略的时候也很好奇,在书里面反复寻找.
# Q* I/ u) P4 h, ?& S- u1 h, s' i直到刘志杰师徒经方医案集出版以后 我才发现其他的续命方子6 j( e0 s! j- \1 |8 k
参看《刘志杰师徒经方医案集》和汉传中医师承论坛,经方临床板块里师兄们发的病案,我把我归纳续命内容整理如下,和同修们分享。7 ?( N5 @' {; H
8 \0 r0 f) h+ b! Y* m0 i
关于中风病和太阳中风证的区别大家可以参看金贵173页.
# F0 s! c0 Z+ ?) q O- J( S刘老师说的很详细了2 W# ~) B) ^ N4 d' D( j/ T1 U' P
首先明确一下中风按照病情轻重的分类.
( |. F% g! k& Y( O0 m" T偏枯者,言不变,智不乱,病在分腠之间。(轻)+ o+ v3 c" V4 s: c5 m D6 L
风痱者,身无痛,四肢不收,或猝不能语口噤手足不遂而强直者,智乱不甚。言微可知,则可治。(中)
! \& v9 E( j! {0 S风懿者,奄勿不知人,咽中塞,窒窒然。舌强不能言,病在脏腑。(重)
% L) l+ Y, p7 D' j0 p. ?* t可见神智,语言是一个很重要的区别点。
2 D( f$ b7 L- q2 j: d( A _另外对于中风的病人,腹诊也很重要,要习惯的去按一按有无疼痛;感受一下腹部,额头和四肢末端的体温 有无明显差别.) G5 x, Y- b8 f5 ^9 R; a) G8 K+ C
下面具体来讲一讲具体的方子.0 ^: _8 {/ x1 C0 p' [
: i1 ?0 }; m# B
一、请大家翻看医案集81页:6 D& y, B, u) P4 @/ |
千金方----小续命汤,治卒中风欲死,身体缓急,口目不正,舌强不能语,奄奄惚惚,精神闷乱,诸风服之皆验,不令人虚方。
4 t1 r) D/ o# f; ^麻黄1 桂枝1 生姜5 甘草1 杏仁1 防风1.5 防己1 黄芩1 芍药1 4 @% R7 h# |( I. X+ g4 s$ H
附子1 人参1 川芎1
& E: d4 b' A1 ?- G% P. f上十一物,以水九升,煮取三升,分三服,甚良。
0 T9 j9 [, c$ C9 g R i不瘥更服三四剂必佳。取汗随人风轻重虚实也。有人脚弱服此方,至六七剂得瘥。) _& d6 H2 B5 j$ f- b: h; r- k8 i
这个方子组成我重新排了序的,药物组成是一样的,只是顺序不同。1 代表一两。1.5代表一两半。- k B% l* k% {6 e3 R
小续命汤,是针对少阴夹有阳明微热的方子,或者太阳阳明合病也可以使用。
* \- h: n S z' `% M这个方子 主治是卒中风欲死,身体缓急,口目不正,舌强不能语,奄奄惚惚,精神闷乱,诸风服之皆验,不令人虚方。脚弱。
4 r. ], Z* a6 a' J1 `六纲:少阴阳明为主 也可以对治太阳,太阴。
7 p/ S) h5 _: P Q太阳、少阴药:麻黄1 桂枝1 生姜5 甘草1 杏仁1 防风1.5 5 m0 [% T; h: I" r2 e
阳明药:防己1黄芩1 芍药1。防己利小便 去湿热。黄芩偏于上焦热,并清血分瘀滞。芍药通利小便,也有小大黄之称 可以去阳明热。 很多中风的老年人,发病前或病中都有几日不解大便的情况。而中风病人,大便一通 症状也能迅速缓解。$ {1 j: S: B4 F" r; l [
附子1 人参1 川芎1 -----附子 少阴太阴药,去表寒湿,温真阳。川芎也是少阴太阴药,主头主表主少阴营分。人参是阳明药 补津液不足。
& B4 K) L: h8 t6 {$ _! t, g整体配伍是开表泄邪,活营通滞,清热生津。它可以去表证风寒湿邪,同时清阳明热,去太阴湿邪。* ~0 B' y- C" t# I. i
诸风服之皆验,不令人虚方----这个可以说明,小续命汤的治疗范围很广,而且很平和,可以常服。% z; p7 n; w7 }3 T9 T) o
这个小续命汤的六纲是:少阴阳明或太阳阳明微太阴,总属厥阴。病位主要在脑 在表。病机是表不开宣,内有上逆。这个阳明热主要是由少阴营卫瘀滞而化热所成。五证以滞为主。3 x; L% g) T- _; x4 F5 Y
这个人体啊!就好像一口高压锅里面加有冷水,然后放在炉子上面烧。当水烧开时,那个高压锅阀门要打开冒气才行,不然就要爆炸。大家可以去试试,拿一口高压锅,里面加入冷水在液化气上慢慢烧.# a/ i, N0 v6 E) s! r9 f7 r
这个方子包括了 麻黄汤,桂枝汤,麻黄附子甘草汤,桂枝加附子汤.
: n& y1 p& {: R: O$ U- q* b4 Z一切对证的风湿痹症,包括西医说的类风湿,颈肩腰腿痛等都效果不错。也可以对证治疗上焦孔窍如咽喉,鼻窍等病症。& t3 Y4 @4 {+ W
医案集141,159页等也有此方的运用解析。请大家去翻看医案集
4 C+ l" M7 a& j' y* I
4 F& [( |9 j. ]5 h" @& I$ w可能有人会问小续命汤里原文没有杏仁。下面请大家接着看千金小续命汤) B7 Y" E0 g0 J
恩 注明一点 恩师伤寒类编补遗书最后说 杏仁10g约为4g。70枚也就是28g,相当于二两。我方便记忆 就折算了的。% t6 N e8 j% [" f$ d& I
# g6 b' j. O, J: X二、治中风冒昧不知痛处,拘急不得转侧,四肢缓急,遗矢便利。此与大续命汤同,偏宜产后失血并老小人。千金小续命汤。(千金)
/ j' E% G* |' a% `麻黄2 桂枝2 甘草2 生姜5 杏仁1 防风1.5 防己1 黄芩1 芍药
* J/ T$ `0 I5 T附子1 人参1 川芎1
" f& C! n% _, ^( J; u9 t1 r5 T上十二味咀,以水一斗二升,煮取三升,分三服。) ], I- r1 H2 j0 R9 O
故而可以推测出小续命汤有杏仁。而且是杏仁1两。 参看彰机堂主师兄的病案,他用小续命汤时常根据病人具体情况加用杏仁 石膏。- [! R+ G$ C& R4 J& `8 y
# a0 I- P6 @ |9 ]. D( G5 v三、西州续命汤 (疑似仲景续命汤)(千金)- n' n' [( m; I: m% Q& m
治五脏偏枯贼风。
' G( Y1 ^0 S6 _/ f2 I并治肉极虚热肌痹淫淫如鼠走,身上津液开泄,或痹不仁,四肢急痛。
1 Y# L8 t& @! W Y麻黄3 桂枝1 甘草1 生姜3 杏仁1 防风1 石膏2 黄芩1 芍药14 W0 \$ g% f) [0 X; N
当归2 川芎1& Q' D6 O, j7 H0 [# d- N
肉极,是脏腑辨证的名词,肉极,就是脾虚过度,脾主肌肉,肌肉羸瘦至极的意思。我们六纲辩证的理解,就是阳明热而伤津液营血,肉无所养而羸瘦。
" o- g+ E1 j @临床运用可以参看医案集112页,140页。0 U0 t0 i7 P1 d6 T/ S8 S
这个方子去了防己加了石膏,去了附子人参加了当归。而且方子组成也和后面的大续命汤类似,可见 这个方子所治病症较前面的重。
6 E0 f$ \+ l" }- x8 A* M" E( o. j7 U
四、治中风痱,身体不能自收,口不能言,冒昧
# y8 m7 h& J4 {) A& J; g" [不知痛处,或拘急不得转侧。兼治妇人产后去血者,及老人小儿。《古今录验》小续命汤。(千金): l/ D! T" ^' u [2 a- G: T
麻黄3 桂枝3 干姜3 甘草3 杏仁1 石膏3 川芎1 当归3 人参3
! M8 ?1 B4 ~/ v( _上九味,以水一斗,煮取四升,温服一升,当小汗,
6 W; i: M6 ^2 B2 u1 Q8 Q9 E薄复脊,凭几坐,汗出则愈,不汗更服,无所禁,勿当风。并治但伏不得卧,咳逆上气,面目浮肿。
0 @% L7 ~, }' \ k J
, z- r& z% q0 @9 b) o2 q% M解析可参看医案集145页5 ]0 A+ O. n- I, a0 g# r" o
1 Q0 F9 P1 _1 l7 K五、治中风痱(一作入脏),身体不知自收,口不能言,冒昧不识人,拘急背痛不得转侧,《古今录验》大续命汤方。: K3 r. }/ e; t8 }
麻黄6 桂心2 干姜1 甘草1 杏仁0.8 石膏4 黄芩1 当归1 川芎1/ C% h# {) g# G
解析参请看金匮要略155页
+ H: h2 v* ^. ]7 K' A/ c5 L+ A) ~" F8 W$ k/ s1 a* M& `
六、大续命汤$ k: X: e+ R- A3 K3 R/ n( I9 E) h
治疠风猝然喑哑。1 s. D, u( g9 [, `# d
麻黄8 桂枝2 干姜2 杏仁2(70枚约28克,二两) 石膏4 黄芩1
) p. O4 u8 _, |' k5 d当归1 川芎20 e! e! k8 d) P
大家发现没 这些方子长的都差不多,变化不大。( f5 P! K% w9 F, W3 `, I
1 N* j4 d) ^; ~2 F" O1 }( G: R
他们为什么这样加减 嘿嘿 我也还在思考中 希望和大家一起来探讨。这可是一个值得长期思考的问题啊!) H9 L* y3 k& F5 p0 p3 p
我就只列举了小续命汤和千金小续命汤的区别。学习需要主动积极性,建议大家相互比较方子组成的相同点和不同点。比如药物的增减,剂量的变化,所治偏重。我建议大家先在刘老师的书里找出续命汤类药物的药症,把他们誊抄在一张纸上,早上朗读药症,背诵方子和条文,晚上比较方子的异同,重复坚持3天,1周后再进行回顾复习。相信大家都能够对续命汤有一个新了解。
& v) m( ^; _9 Z6 w. M1 Y: \ ^& O这6个我觉得是属于比较基本的续命类方。
; M& ~( y% N( S9 ^; z其他常用的续命类方列举如下:' @! U$ C& U. j) }
仓公当归汤,八风续命汤,增损续命汤,风引汤,口耳癖方,附子散(医案集19页),第一竹沥汤,第二竹沥汤,第三竹沥汤,桂枝芍药知母汤。这些方子可以去金匮要略增补师承课堂实录或千金方中查找。9 b! Q# w* r a3 K' A* I8 M
另外刚才有同学说的续命煮散,大续命散这二个方子也很常用,大家可以百度 方子条文或组成。可以去论坛经方临床板块翻看师兄们以前发的病案。5 k: X$ J' `) e8 ~% B* Y7 k1 U
% Z. ~* O- F3 E9 N* O9 g G小青龙加石膏 组成 麻黄3 桂枝3 干姜3 甘草3 细辛3 赤芍3 石膏8 半夏半升 五味子半升。心下有水饮,这个是少阴太阴阳明。主要侧重风寒速表,郁而化热,水饮津液上逆 病机和续命汤类方类似,应该算。但是小青龙更侧重于心下有水气。中焦虚寒是明显存在的
( w* ^, {( G b& L3 A- D. b小青龙到底是不是续命一类 我也不知道。但是我只管临床辨证的时候有是证用是方,也不要纠结于是哪一类。就像麻黄汤和桂枝汤。都是太阳病的方子,但是桂枝汤又是太阴中风类的方子。所以对初学不必要划分的这么清楚。而且临床上 小续命汤也确实能治疗很多咳喘 鼻塞的症状。, X9 [# c( Y% t: w4 K5 J
# {3 {& Y5 i0 s; x7 q+ J8 x
四、治中风痱,身体不能自收,口不能言,冒昧
# ~. L, e& I, }/ J$ H2 s不知痛处,或拘急不得转侧。兼治妇人产后去血者,及老人小儿。《古今录验》小续命汤。(千金)
% x5 @! r( e; p% g8 s麻黄3 桂枝3 干姜3 甘草3 杏仁1 石膏3 川芎1 当归3 人参3
, S; E% [# f$ ~* z3 ?+ ^+ ]上九味,以水一斗,煮取四升,温服一升,当小汗,9 T+ j- G5 h% @2 P
薄复脊,凭几坐,汗出则愈,不汗更服,无所禁,勿当风。--------并治但伏不得卧,咳逆上气,面目浮肿。# }: X0 e# N% P, u; ]
--------这也很类似小青龙汤啊. N! i+ b1 M" ]7 n3 T& } B, F
咳逆倚息不得卧 小青龙汤主之。
4 Q. P2 `4 b; Z0 n& s* ^* G0 B1 {; u# J* D/ @
嘿嘿 今晚我没给大家讲续命汤类方 每个方子的具体方义。我也没那个水平,我所做的就是把我如何学习续命汤类方的方式 分享给大家。希望大家自己去多多体会。0 w- A# e2 C# ^% x" J
这6个我觉得是属于比较基本的续命类方。2 y6 i4 ~2 r6 ?0 ]+ F
其他常用的续命类方列举如下:
4 [7 v1 r7 t4 r6 R仓公当归汤,八风续命汤,增损续命汤,风引汤,口耳癖方,附子散(医案集19页),第一竹沥汤,第二竹沥汤,第三竹沥汤,桂枝芍药知母汤。这些方子可以去金匮要略增补师承课堂实录或千金方中查找。
. U1 n1 X0 U a2 [' a7 U另外刚才有同学说的续命煮散,大续命散这二个方子也很常用,大家可以百度 方子条文或组成。可以去论坛经方临床板块翻看师兄们以前发的病案。
* d1 |4 \# R- l* J* k* c' H& i# n$ T# [, l. z3 l4 L
更希望大家多在论坛发表感想,让我们一起进步。 |
评分
-
1
查看全部评分
-
|